Thay vì lựa chọn mô hình B2C hoặc C2C, Alibaba bắt đầu với mô hình B2B, nơi họ kết nối các doanh nghiệp vừa và nhỏ với nhau. Với một quốc gia sản xuất mạnh như Trung Quốc, mô hình kinh doanh B2B của Alibaba trở thành yếu tố quyết định để đưa tập đoàn này trở thành một trong những công ty hàng đầu.
Vào tháng 4 năm 1999, Jack Ma, người sáng lập của Alibaba, đánh dấu sự ra đời của một sản phẩm độc đáo: Sàn giao dịch thương mại B2B (doanh nghiệp với doanh nghiệp) đầu tiên tại Trung Quốc, mang tên Alibaba.com.
Alibaba.com ra đời dưới tư duy độc đáo của Jack Ma, theo đó, các công ty châu Á không cần sao chép các mô hình kinh doanh từ Âu hay Mỹ, mà có thể học hỏi từ họ và phát triển theo cách riêng của họ.
Thời gian đã chứng minh rằng quan điểm này của Jack Ma hoàn toàn chính xác. Hiện nay, Alibaba.com đã kết nối hơn 79 triệu doanh nghiệp từ 240 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau. Ngoài ra, vào năm 2003, trang web 1688.com, tương tự như Alibaba.com, đã ra đời với mục tiêu phục vụ cho giao dịch B2B giữa các doanh nghiệp Trung Quốc.
Tại sao mô hình kinh doanh của Alibaba thành công ở Trung Quốc?
Alibaba đã tồn tại trong vòng 22 năm và trong thời gian ngắn đó, họ đã thành công phát triển sàn thương mại điện tử (TMĐT) tại thị trường nội địa Trung Quốc, lên vị trí thứ hai trên thế giới. Thật sự, có nhiều yếu tố đã góp phần vào sự thành công của mô hình kinh doanh B2B của Alibaba, như việc lựa chọn mô hình kinh doanh, chi phí thấp, và dịch vụ hậu cần linh hoạt. Để hiểu rõ hơn về lý do tại sao mô hình Alibaba lại thành công tại Trung Quốc, chúng ta hãy cùng xem xét chi tiết các yếu tố này dưới đây.
Alibaba lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp
Trước khi Alibaba ra đời, tại châu Âu và châu Mỹ, mô hình thương mại điện tử (TMĐT) B2C (doanh nghiệp với khách hàng) và C2C (khách hàng với khách hàng) thường được ưa chuộng do mang lại lợi nhuận biên cao hơn. Ngược lại, mô hình B2B của Alibaba gặp nhiều khó khăn như không thể bán sỉ, khả năng cung ứng hàng hóa số lượng lớn thấp, lợi nhuận thấp và đặc biệt là việc vận chuyển và dịch vụ hậu cần gặp nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, Jack Ma đã quyết định chọn mô hình B2B cho thị trường nội địa Trung Quốc và đã đạt được thành công đáng kể. Quyết định này không phải là ngẫu nhiên mà xuất phát từ thực tế rằng Trung Quốc là thị trường sản xuất hàng hóa lớn nhất thế giới.
Trong hai thập kỷ của sự phát triển, Trung Quốc đã trở thành “công xưởng của thế giới”, nơi tập trung sản xuất mọi loại hàng hóa. Các doanh nghiệp sản xuất vừa và nhỏ tại Trung Quốc có khả năng cung cấp hàng hóa ra toàn cầu, nhưng lại gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường. Điều này đã tạo ra một cơ hội lớn cho Alibaba.com để kết nối họ với thế giới.
Nguồn cung hàng hóa giá rẻ
Thị trường thương mại điện tử B2B đã lâu được xem là tiềm năng, nhưng trước khi Alibaba xuất hiện, hiếm có sàn thương mại điện tử nào thành công trong lĩnh vực này. Một phần của lý do này là vì các sàn thương mại điện tử này không nằm ở Trung Quốc, nơi có khả năng sản xuất hàng hóa với giá rẻ nhất trên toàn thế giới vào thời điểm đó.
Có thể khẳng định rằng lợi thế sản xuất của Trung Quốc là điều khó có thể được bất kỳ quốc gia nào học theo. Ngay cả tại Ấn Độ, các trang thương mại điện tử sau này như Flipkart cũng không có kế hoạch trở thành một “Alibaba của Ấn Độ.” Nguyên nhân chính là các nhà sản xuất tại đây không thể cung cấp sản phẩm với giá cạnh tranh như các nhà sản xuất Trung Quốc.
Một đặc điểm đáng chú ý là Alibaba.com có một loạt sản phẩm đa dạng và số lượng lớn. Đây là những sản phẩm mà thậm chí cả các công ty khó có thể tìm thấy ở nguồn cung ứng khác. Vì vậy, họ phải đến Alibaba.com để tìm kiếm.
Cung cấp thông tin nhà cung cấp và sản phẩm cụ thể
Đa phần các thành viên của alibaba b2b là các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Trung Quốc, mà ở đất nước này có rất nhiều nhà cung cấp sản xuất cùng một mặt hàng. Điều này sẽ tạo nên tính cạnh tranh gay gắt về giá cả trên thị trường và chắc hẳn các doanh nghiệp sẽ không bỏ qua cơ hội buôn bán với chi phí thấp trên Alibaba.
Thông qua Alibaba, mỗi thành viên có thể tìm thấy thông tin về công ty, hàng hoá mình cần. Trong quá trình duyệt thông tin, Alibaba sẽ thu thập được một lượng thông tin ổn định và tạo ra cơ hội kinh doanh không giới hạn trên hệ thống. Sau khi đạt được những thỏa thuận về hàng hoá, dịch vụ Alibaba sẽ cung cấp các dịch vụ giúp các công ty giao dịch “offline” với nhau.
Chẳng hạn, các nhà sản xuất máy ở Thổ Nhĩ Kỳ hay Anh sử dụng Alibaba để tìm kiếm các nhà cung cấp rẻ ở Trung Quốc mà không phải đến tận nơi. Việc sử dụng Alibaba.com cũng giúp các doanh nghiệp không cần gặp mặt nhau trực tiếp, tiết kiệm thời gian và đặc biệt là chi phí cực thấp. Alibaba.com trở thành một đơn vị trung gian quan trọng.
Jack Ma đã thực sự thông minh khi cung cấp miễn phí hầu hết các công cụ cho người dùng và đồng thời thiết lập các chức năng đánh giá và xếp hạng nhằm tạo sự tin cậy đối với các nhà cung cấp.
Jack Ma đã phát biểu, “Doanh nghiệp hiểu rõ sản phẩm của họ nhất mà không cần sự hướng dẫn chi tiết, như người tiêu dùng thông thường.” Mô hình này của Alibaba.com đã được chấp nhận nhanh chóng. Trong hơn 20 năm hoạt động, Alibaba không ngừng cải tiến hệ thống và chất lượng dịch vụ. Hiện nay, trang web này có hơn 45 triệu lượt xem mỗi tháng, cung cấp hơn 500.000 mẫu thông tin về cơ hội kinh doanh hàng tồn kho, hơn 3.000 thông tin mua và bán mới mỗi ngày, và hơn 300.000 yêu cầu mua sắm mỗi tháng.
Sau nhiều năm hoạt động, thành công của Alibaba tại Trung Quốc được thể hiện qua việc công ty này liên tục nhận giải thưởng “Best of the Web: B2B” trong 4 năm liên tiếp, một giải thưởng do tạp chí Forbes bình chọn. Alibaba cũng đã được công nhận và đánh giá cao bởi các đối tác, khách hàng, và giới chuyên gia.
Xây dựng website đa ngôn ngữ
Mô hình kinh doanh B2B của Alibaba hướng đến khách hàng trên toàn thế giới và tạo điều kiện thuận lợi cho người mua hàng. Alibaba đã tích hợp nhiều ngôn ngữ khác nhau để hỗ trợ người mua thực hiện tìm kiếm và giao dịch trên hệ thống của họ.
Về phạm vi hoạt động, Alibaba chủ yếu tập trung vào hai thị trường quan trọng là Trung Quốc và Nhật Bản. Công ty đã tạo ra hai trang web địa phương (www.alibaba.com.cn và www.alibaba.co.jp) để phục vụ địa phương hóa hoạt động của họ trong hai thị trường này. Các công ty ở ngoài hai thị trường này muốn tham gia giao dịch cần phải sử dụng trang web Alibaba quốc tế (www.alibaba.com).
Trong tương lai gần, Alibaba đặt mục tiêu mở rộng hoạt động vào các thị trường khác như Hàn Quốc, Singapore và một số thị trường châu Á khác. Trong dài hạn, Alibaba dự định trở thành một cầu nối kết nối thị trường giữa châu Á và các thị trường ở khu vực Âu-Mỹ.
Nhằm phục vụ khách hàng quốc tế, Alibaba đã triển khai trang web Alibaba Quốc tế với tên tiếng Anh là http://www.alibaba.com. Trang web tiếng Trung phục vụ đối tượng khách hàng ở Đài Loan, Hồng Kông và thị trường Đông Nam Á, với tên miền http://chinese.alibaba.com. Trang web dành cho khách hàng Hàn Quốc có tên miền http://kr.alibaba.com. Trong tương lai, Alibaba dự định sẽ phát triển và ra mắt nhiều phiên bản khác nhau, nhưng dù phát triển theo ngôn ngữ nào, Alibaba vẫn cam kết phục vụ khách hàng trên toàn cầu.
Hiện tại, giao diện tiếng Anh của Alibaba (www.alibaba.com) đã có hơn 4.830.000 doanh nghiệp đăng ký từ hơn 240 quốc gia khác nhau. Trung bình, mỗi ngày có hơn 18.740 doanh nghiệp mới tham gia Alibaba. Alibaba.com đã trở thành sàn thương mại điện tử kết nối doanh nghiệp lớn nhất trên toàn cầu, với hơn 400.000 mặt hàng được phân loại trong 27 danh mục khác nhau.
Bắt đầu từ nền tảng B2B, Alibaba mở rộng hoạt động vào các lĩnh vực B2C và C2C với Taobao và Taobao Mall, sau đó mở rộng vào nhiều lĩnh vực khác trong thương mại điện tử để tạo ra một hệ sinh thái hoàn chỉnh. Năm 2003, Alibaba tung ra trang web 1688.com, một trang thương mại điện tử tương tự Alibaba.com nhưng chuyên về trao đổi hàng hóa giữa các doanh nghiệp trong nước. Với sự phát triển đa dạng này, Alibaba đã được định giá 130 tỷ USD trên sàn chứng khoán Mỹ vào năm 2014.
Cung cấp dịch vụ gia tăng vượt trội
Khi tham gia vào mô hình thương mại điện tử của Alibaba, các người bán sẽ có cơ hội trải nghiệm một nền tảng bán hàng độc đáo. Để tham gia, bạn có thể đăng ký tài khoản miễn phí trên mạng lưới của Alibaba. Tuy nhiên, khi bán hàng trên nền tảng này, bạn cần cung cấp thông tin về sản phẩm và loại hàng hóa bạn muốn bán để khách hàng có thể tìm thấy bạn dễ dàng hơn. Khi đã xác định được sản phẩm, người mua và người bán có thể tiến hành trao đổi trực tiếp trên hệ thống hoặc qua email cá nhân.
Đối với những người mới bắt đầu kinh doanh trực tuyến, họ có thể phân phối sản phẩm trực tiếp trên nền tảng của Alibaba. Nếu bạn muốn xây dựng một cửa hàng trực tuyến độc lập, Alibaba cũng sẽ hỗ trợ bạn trong việc tạo tên miền riêng có liên kết với Alibaba.
Khi tham gia vào sàn TMĐT Alibaba, các cửa hàng có cơ hội tiếp cận hàng triệu khách hàng trên khắp thế giới. Tuy nhiên, đối với những cửa hàng mới hoặc bận rộn, họ cũng có thể quảng bá sản phẩm của mình thông qua Alibaba bằng cách sử dụng Email, quảng cáo banner, liên kết văn bản, hoặc thậm chí thông qua các dịch vụ chuyển phát nhanh.
Alibaba cung cấp khả năng giúp người dùng khám phá thông tin về tình hình tài chính của khách hàng tiềm năng và tìm kiếm khách hàng mới. Đồng thời, họ cũng giúp xác minh tính hợp pháp của các công ty, giúp người mua dễ dàng đưa ra quyết định về việc có nên hợp tác với nhà cung cấp hay không.
Hơn nữa, Alibaba cung cấp các tùy chọn vận chuyển đến nhiều quốc gia khác nhau, tạo điều kiện thuận lợi cho người mua hàng để sở hữu sản phẩm trên Alibaba một cách dễ dàng.
Đội ngũ nhân viên gắn kết bền vững
Nhằm tăng cường giá trị thương hiệu, Alibaba đã hợp tác với Softbank và mời Giám đốc điều hành của công ty, ông Sun Zhengyi, người giàu nhất châu Á, làm cố vấn chính cho Alibaba. Qua các chiến dịch quảng cáo và các hoạt động tuyên truyền khác nhau, Alibaba đã lần lượt được vinh danh là một trong những trang web B2B hàng đầu trên toàn cầu.
Áp dụng thành công nền tảng thanh toán trực tuyến an toàn
Sự ra đời của nền tảng thanh toán Alipay đã mở ra một kỷ nguyên mới cho thị trường mua sắm trực tuyến ở Trung Quốc và trên toàn cầu. Bằng cách sử dụng thanh toán qua Alipay, người mua hàng được bảo vệ đầy đủ và được bồi thường nếu gặp rủi ro hoặc tổn thất khi mua hàng.
Chính sách bồi hoàn của Alipay luôn tập trung vào việc bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, điều mà các sàn thương mại điện tử thời điểm đó chưa thể đảm bảo được.
Trong những năm gần đây, Alibaba đã phải đối mặt với sự tác động của sự giảm tốc trong tăng trưởng kinh tế Trung Quốc, sự chậm lại trong tiêu dùng, và đặc biệt là việc các nhà sản xuất di dời khỏi Trung Quốc để tìm kiếm các thị trường mới với chi phí thấp hơn. Mặc cho những thách thức này, mô hình kinh doanh của Alibaba vẫn phát triển mạnh mẽ không chỉ tại Trung Quốc mà còn mở rộng ra toàn cầu.
